سندروم استارتاپ پیر!

نقل می‌شود که در سال 1998 زوجی بودند که فرزندی به نام سام داشتند و هیچ پزشکی در آن زمان بیماری فرزند آن‌ها را تشخیص نمی‌داد. سام لاغر و نحیف مانده بود و به وزن ایده‌آل سنش نمی‌رسید، هیچ دندانی درنمی‌آورد و موهایش شروع به ریختن کرده بود! درنهایت کشف شد که کودک به بیماری نادری به نام پروگریا (پیرکودکی) دچار است؛ یک بیماری نادر ژنتیکی که روند کهن‌سالی را تسریع می‌نماید و درنهایت موجب می‌شود که کودک بر اثر سکته قلبی یا مغزی جان دهد. بچه‌های مبتلا به پروگریا معمولاً یک سال اول زندگی خود را به‌صورت طبیعی پشت سر می‌گذارند اما بعد از آن روند رشدشان کند می‌شود و سپس دچار شرایط سختی می‌شوند که مخصوص بزرگسالان و افراد مسن است. بر اساس مطالعات انجام شده، احتمال وقوع این بیماری یک در 20 میلیون تولد است و البته آنچه در حال حاضر شناسایی شده است و تخمین زده می‌شود، حدود 400 مورد در کل دنیا است.

اما به نظر می‌رسد چنین پدیده‌ای در میان استارتاپ ها یا کسب‌وکارهای نوپا بسیار فراگیرتر از تعداد آن‌ها در میان انسان‌ها است! استارتاپ‌های زیادی وجود دارند که خیلی زودتر از سنشان دچار کرختی، خستگی، بی‌انگیزگی، کندی در حرکت و رشد و … شده‌اند. دقیقاً شبیه همان اتفاقی که برای کودکان مبتلا به پروگریا می‌افتد؛ و این پدیده‌ای است که می‌توانیم آن را سندروم استارتاپ پیر بنامیم. استارتاپ‌های مبتلا به سندروم استارتاپ پیر چند ماه اول زندگی یا حتی یکی دو سال اول زندگی خود را با رشد خوبی سپری می‌کنند اما کم کم سر و کله مشکلات جدی پیدا می‌شود. تمام شدن پول و سرمایه در اختیار، اختلاف میان اعضای تیم، ورود رقبای تازه نفس، هوس شروع کسب‌وکاری جدید، حواس‌پرتی‌های حاصل از شهرت، تغییر شخصیت و بالا رفتن انتظارات، عدم توجه به تغییر قوانین بازی در زمان رشد، عدم ایجاد ظرفیت ذهنی بزرگ شدن، عدم توجه به سازوکارهای شرکت داری و … از مواردی است که سبب وقوع چنین سندرومی می‌شود. زمان می‌گذرد و تیم خود را در فضایی می‌یابد که چند ماهی یا حتی سالی است که رشد و پیشرفت خاصی نداشته و در حقیقت در جا زده است و به تعبیر دیگر تنها زنده مانده است. از اعضای تیم هم کسی جرأت نمی‌کند به روی خودش بیاورد و از بیرون هم اگر بازخوردی می‌رسد به عدم درک و حسادت متهم می‌شود. حتی وقتی خود تیم متوجه می‌شود هم به ندرت می‌تواند خود را از این وضعیت نجات دهد و دوباره به وضعیت بانشاط قبل بازگردد.

اما چه می‌توان کرد؟ رشد پیوسته چه کم یا چه زیاد برای بقای استارتاپ حیاتی است. استارتاپ قرار نیست تا آخر عمرش استارتاپ باشد. در دنیا تعاریفی وجود دارد که مثلاً اگر میزان درآمدتان از هزینه‌تان بیشتر شد، یا تعداد پرسنلتان … یا … دیگر از وضعیت استارتاپ بودن خارج‌شده‌اید. آنچه در اینجا اهمیت دارد آن است که اگر تیمی یا استارتاپی متوقف شود، تحرکش کم شود، تلاشش محدود شود، انگیزه‌اش روبه‌زوال گذارد، به پایان خط نزدیک می‌شود. سندروم استارتاپ پیر مانند زنگ خطری است برای آنکه اگر از باتلاق آن نگریزی، احتمالاً نجات نخواهی یافت؛ اما اگر زود و بهنگام متوجه تغییر حالات خود و یا تیم خود شویم می‌توانیم جلوی پایان زودهنگام آرزوهایمان را بگیریم. باید گهگاه کمی فاصله بگیریم و ببینیم اوضاع از دور چگونه به نظر می‌رسد.

نویسنده: وحید شامخی

https://ecomotive.ir/1398/07/08/old-startup-syndrome/