حقوق صاحبان سهام چیست؟
حقوق صاحبان سهام به میزان سهم هریک از سهامداران در شرکت اطلاق میشود. سهام، مبلغی است که در صورت انحلال سرمایههای تجارت و بازپرداخت تمام بدهیها به صاحبان سهام بازگردانده میشود.
میزان حقوق صاحبان سهام در برگه ترازنامه مالی شرکت مشخص میشود. تحلیلگران از سهام به عنوان رایجترین معیار در راستای ارزیابی سلامت مالی تجارتها استفاده میکنند. میزان سهام سهامداران یک شرکت از جمله اطلاعاتی است که در دفتر ثبت ارزش داراییهای شرکت درج میشود. در برخی از مواقع ممکن است، سهام یکی از صاحبان در قالب وجه نقد نباشد. در نتیجه سهام ممکن است شامل محصول، ملک یا خدماتی باشد.
حقوق صاحبان سهام شرکتها غالباً از آنچه در ترازنامه مالی تجارت ثبت شدهاست، بیشتر خواهدبود. در این مقاله به بررسی انواع مختلف حقوق صاحبان سهام میپردازیم و اطلاعات لازم در خصوص نحوه محاسبه سهام و سرمایه موجود در شرکت را در اختیار سرمایهگذاران قرار میدهیم.
نکات کلیدی
·حقوق صاحبان سهام انواع متفاوتی دارد، اما روی هم رفته میتوان گفت سهام عموماً به سهم هریک از صاحبان سرمایه اشاره دارد. این مبلغ در صورت انحلال سرمایههای شرکت و باز پسدادن بدهیها به سهامداران بازگردانده میشود.
·حقوق صاحبان سهام، میزان مالکیت صاحبان از کل سرمایه تجارت است. البته پیش از محاسبه حقوق صحابان تمامی بدهی ها باید پرداخت شود.
·سهام، سهم هر یک از سهامداران در یک شرکت است. محاسبه سهام با درنظرگرفتن سرمایه کل منهای تمام بدهیها صورت میگیرد.
فرمول نحوه محاسبه ارزش سهام صاحبان سهام
اطمینان از ثبات مالی یک شرکت برای سهامدارانی که اقدام به سرمایه گذاری در تجارت میکنند، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. با استفاده از فرمول زیر خطرات ناشی از سرمایه گذاری در یک شرکت قابل محاسبه است.
ارزش سهام سهامداران= سرمایه کل– مجموعه بدهیها
ارزش پایه سهام در ترازنامه مالی بر این اساس محاسبه میشود:
سرمایه= بدهیها + ارزش سهام سهامداران
اگر ما به دنبال محاسبه ارزش سهام مورد نظر هستیم، بنابراین باید اقدامات زیر را در نظر بگیریم:
- میزان سرمایه کل شرکت را در بازه مورد نظر در ترازنامه مالی شرکت بیابید.
- بدهی کل شرکت را تعیین کنید. بدهیها غالباً در ستون مجازی در برگه ترازنامه مالی درج میشوند.
- میزان سرمایه کل را از مجموع بدهی شرکت کم کنید تا میزان سهام صاحبان سهام را مشخص کنید.
- سرمایه کل با مجموع بدهی و مجموع سهام، برابر خواهد بود.
چه اطلاعاتی در سهام نهفته است؟
کاربردهای معادلههای حسابداری مندرج در برگه ترازنامه، از سطح شرکت فراتر است. سهام در نگاه ما؛ میزان مالکیت صاحبان سهام در سرمایهای است که پس از پرداختن بدهیها بر جای میماند.
در ادامه با برخی از انواع سهام آشنا میشوید:
·سهام یا هر نوع اوراق مالکیتی که نشان دهنده مالکیت بخشی از سرمایه موجود در یک شرکت خصوصی باشد؛ سهام خصوصی خوانده میشود.
·در برگه ترازنامه مالی شرکت، میزان سرمایه صاحبان به اضافه درآمدهای اندوختهشده یا ضررهای احتمالی برآورد میشود. مبلغ به دست آمده سهم صاحبان سرمایه یا سهامداران است.
·در تجارتهای تضمینی، که خرید اوراق به واسطه دریافت مبلغی از صندوق بنگاه دلالی شرکت به انجام رسیده است، ارزش اوراق مالکیت سهام از مبلغی که از بنگاه دلالی امانت گرفته شدهاست، کسر میشود.
·در املاک و مستغلات، تفاوت ارزش فعلی و حقیقی ملک، به اضافه مبلغی که در رهن قرار دارد، سهام است. این عدد مبلغی است که مالک پس از فروش ملک و پرداخت وامها دریافت میکند. این سهام با نام ارزش واقعی ملک نیز شناخته میشود.
·زمانی که شرکتی دچار ورشکستگی میشود و باید تمام داراییهای خود را نقد کند، سهام مبلغی خواهد بود که پس از پرداخت سهم طلبکاران باقی میماند. این مبلغ سهم مالکان است که با نام سرمایه ریسک نیز، شناخته میشود.
درک مفهوم حقوق صاحبان سهام
سهام از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که میزان سهم هر یک از سرمایهگذاران در اوراق مالکیتی شرکت مشخص میشود. سرمایهگذارانی که اقدام به خرید سهام یک شرکت میکنند، به دنبال سهم خود در تجارت هستند. این سهم از طریق تعیین ارزش سهام مشخص میشود.
با این حال این سهام بخشی از سرمایه کل شرکت است. مالکیت سهام یک شرکت در طول زمان، سرمایه قابل توجهی را برای صاحبان سرمایه در پی خواهد داشت، از این گذشته قیمت سهام خریداری شده نیز با گذشت زمان افزایش پیدا میکند.
علاوه بر این، صاحبان سهام ممکن است حق اظهار نظر در خصوص انتخاب اعضای هیئت مدیره را نیز داشته باشند. مزایای حاصل از مالکیت سهام، سهامداران را تشویق میکند که در ادامه نیز سرمایه خود را در شرکت به کار بگیرند.
سهام نشان دهنده میزان مالکیت یک سهام از مجموع سرمایههای شرکت است. همانطور که پیشتر نیز به این موضوع پرداخته شد، محاسبه سهام از فرمول کسر مجموع بدهی از سرمایه کل بهدست میآید.
از سوی دیگر، سهام صاحبان سرمایه؛ سرمایه کل شرکت و میزان درآمدهای اندوخته منهای سهام خزانه است. البته این روش محاسبه چندان هم متداول نیست. با این وجود، هر دو روش نتایج یکسانی را در اختیار شما قرار میدهند. مصارف سرمایه کل و مجموع بدهیها، سلامت مالی شرکت را به خوبی نمایش میدهد.
مقایسه اعداد ملموسی که میزان داراییهای تجارت را تعیین میکند (سرمایه- بدهی)، ارزش سهام صاحبان سرمایه در شرکت و وضعیت مالی کسب و کار را مشخص میکند. تحلیل گران و سرمایهگذاران به سادگی اطلاعات مورد نیاز خود را از بین اعداد و ارقام استخراج میکنند.
ممکن است ارزش سهام سهامداران مثبت یا منفی باشد. اگر ارزش سهام آنها مثبت باشد، شرکت از سرمایه کافی جهت پرداخت بدهیهای خود برخوردار است. درصورتیکه ارزش سهام صاحبان سرمایه منفی باشد، میزان بدهیهای شرکت بیشتر از سرمایه کل است. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند شاهد ورشکستگی شرکت در محاسبات ترازنامه خواهیم بود.
معمولاً شرکتهایی که از ارزش سهام منفی برخوردار هستند، در نگاه سرمایهگذاران شرکتهای ناامن و خطرناکی جهت سرمایهگذاری هستند. ارزش سهام تنها ملاک ارزیابی سلامت مالی یک شرکت نیست؛ ارزش سهام در کنار معیارهای دیگری در نظر گرفته میشود. به این ترتیب، سرمایهگذاران با دسترسی به این اطلاعات، به تحلیلهای دقیق از سلامت مالی شرکت دست پیدا میکنند.
کاربردهای انتشار و فروش سهام
سهام به عنوان سرمایه در شرکت به کار گرفته میشود، این دارایی در راستای خرید تجهیزات یا در راستای سرمایه گذاری در یک عملیات تجاری مورد استفاده قرار میگیرد. سرمایه یا سهام در شرکت از دو طریق تأمین میشود.
نخست از سرمایهای که در هنگام راهاندازی شرکت در نظر گرفته شدهاست و دیگری از سوی سرمایهگذارانی که در ادامه به شرکت پیوستهاند. در بازارهای عمومی، نخستین باری که تجارت اقدام به انتشار سهام میکند، درآمد ناشی از فروش سهام در زمینه راهاندازی یک ساز و کار در تجارت به کار گرفته میشود.
اگر شرکت مورد نظر از سابقه طولانی برخوردار باشد، درآمد ناشی از انتشار سهام را در راه گسترش تجارت به کار خواهد گرفت. همچنین درآمد ناشی از فروش سهام ممکن است در راستای پرداخت بدهی یا تأسیس یک شرکت به کار گرفته میشود.
اجزای سهام صاحبان سرمایه
میزان درآمد اندوخته در شرکت بخشی از سهام سهامداران است. این مبلغ درصدی از سرمایه به دست آمده است که به عنوان درآمد به صاحبان سهام پرداخت نشده است. درآمد اندوخته در واقع پساندازی است که روند تصاعدی سودآوری تجارت را به تصویر میکشد. این مبلغ به عنوان پسانداز کنار گذاشته شده و ذخیره میشود تا در آینده به کار برده شود. درآمد اندوخته در طول زمان افزایش پیدا میکند و شرکت تصمیم میگیرد، بخشی از درآمد خود را در شرکت سرمایه گذاری کند.
در مقطعی از زمان، میزان درآمد اندوخته تصاعدی از مجموع سهام صاحبان سرمایه در تجارت نیز تجاوز خواهد کرد. درآمد اندوخته بیشترین بخش سهام موجود در شرکتهای با سابقه را به خود اختصاص میدهد.
سهام خزانه، سهامی است که شرکت از سهامداران فعلی خریداری کرده است. هنگامی که مدیریت قادر به جایگزین کردن مجموع سهام به گونهای که به سودآوری شرکت بیانجامد، نباشد، سهام فروخته شده را مجدد خریداری میکنند.
سهامی که از سهامداران خریداری شده است، سهام خزانه را تشکیل میدهد. ارزش ریالی این سهامها ارزش سهام خزانه خواهد بود. این حساب در کنار حسابهای مربوط به سرمایه کل، سرمایه درآمد و درآمد اندوخته ذخیره و نگهداری میشود. شرکتها میتوانند در ادامه بخشی از سهام خزانه را منتشر کنند و در اختیار صاحبان سهام قرار دهند. غالباً شرکتها زمانی که نیاز به افزایش نقدینگی داشته باشند اقدام به فروش بخشی از سهام خزانه میکنند.
برخی از افراد، سهام سهامداران را نشان دهنده سرمایه کل یا سرمایه خالص یک شرکت برآورد میکنند.
حال آنکه در عمل سهام صاحبان سهام، مبلغی است که پس از تبدیل داراییها به نقدینگی و پرداخت بدهیها برجای مانده و در اختیار سهامداران گذاشته میشود.
مثالهایی از سهام صاحبان سرمایه
در زیر بخشی از ترازنامه مالی شرکت موبایل ایکسان را از تاریخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۸ مشاهده میکنید:
· مجموع سرمایه در تاریخ ذکر شده ۳۵۷۶۲۸ دلار بوده است.
· مجموع بدهیها در این تاریخ ۱۵۷۷۹۷ دلار بوده است.
· مجموع کل سهام شرکت نیز ۱۹۶۸۳۱ بوده است.
به این ترتیب فرمول محاسبه سرمایه به این قرار خواهد بود= بدهی+سهام صاحبان سرمایه
۱۹۶۹۳۱ یا ۳۵۴۶۲۸ (سرمایه کل) – ۱۵۷۷۹۷ (مجموع بدهی)
سرمایه گذاری خصوصی
سهام به دو دسته مجزا تقسیم میشود؛ سهام برابر با ارزش بازار و سهام مندرج در دفتر ثبت دارایی.
زمانی که سرمایهگذاری از طریق انتشارهای عمومی به انجام میرسد، ارزش بازار در نظر گرفته میشود.
طرفین ذینفع نیز ارزیابیهایی را به انجام میرسانند تا میزان ارزش بازار را برآورد کنند.
مالکی که قصد فروش ملک خود را دارد، یک مشاور املاک را به کار میگیرد تا ارزش ملک در مقایسه با ارزش بازار فعلی را به صورت میانگین به دست آورد؛ به این ترتیب قیمت متوسط ملک به دست میآید. در نتیجه میزان سهام مالک نشاندهنده میزان سرمایه کل (درصد مالکیت مالک) منهای بدهی (رهنی که در وثیقه است) خواهد بود.
این تمایزها بسیار حائز اهمیت است، چرا که در بازارهای خصوصی هیچ گونه ارزش معیاری به آسانی در دسترس نیست. سهامهای خصوصی غالباً مربوط به شرکتهایی است که سهام خود را به صورت عمومی منتشر نمیکنند. اگرچه در این حالت نیز فرمول محاسبه سهام یکسان است. اما در سهام خصوصی سرمایه گذاریهایی که در مبادلات و معاملات عمومی درج نشدهاند نیز در نظر گرفته میشوند. سهام خصوصی از سرمایهگذاریها و سرمایهگذارهایی که سرمایه خود را به صورت مستقیم در شرکت سرمایهگذاری کردهاند یا به منظور خرید بخشی از یک شرکت دولتی وام گرفتهاند، در نظرگرفته میشوند.
سرمایهگذارهای خصوصی شامل مؤسسات مختلفی از قبیل مؤسسههایی که در زمینه پرداخت حقوق بازنشستگی فعال هستند، استعدادهای دانشگاهی، شرکتهای بیمه یا اشخاص میشوند. سهام خصوصی در زمانهای متفاوتی در طول چرخه حیات شرکت مورد استفاده قرار میگیرد. معمولاً شرکتهای جوان و نوپا که درآمد چندانی ندارند و نمیتوانند وجهی را از دیگر شرکتها قرض بگیرند، سرمایه مورد نیاز را از دوستان و اعضای خانواده و اشخاص تأمین میکنند.
این سرمایهگذاران را با نام فرشتههای سرمایهگذار میشناسیم. سرمایهگذارانی که خطر را به جان میخرند، درست زمانی که شرکت به طور کامل محصولات و خدمات خود را طراحی و در نظر گرفت، وارد صحنه میشوند. در این مرحله تجارتها در حال معرفی محصول و خدمات خود به بازار هستند. برخی از بزرگترین و موفقترین شرکتهایی که در بخش تکنولوژی فعالیت دارند؛ مانند شرکت Dell و Apple با استفاده از سرمایهی سرمایهگذاران خطرپذیر راهاندازی شدهاند.
سرمایهگذارهایی که خطر را به جان میخرند، بیشترین سهام مالی را در ازای مالکیت کوچکترین ارزش سهام موجود در تجارت تأمین میکنند. در برخی از مواقع این سرمایهگذاران، حق عضویت در هیأت مدیره شرکت مادر را درخواست میکنند. به این ترتیب، در تمام تصمیمگیریهای آتی شرکت نقش مهمی را ایفا خواهند کرد. سرمایهگذاران خطرپذیر در همان روزهای نخست ظهور یک تجارت خوش آتیه وارد صحنه میشوند و پس از ۵ تا ۶ سال از صحنه سرمایه گذاری خارج میشوند. شرکتهایی که به واسطه قرضکردن مبلغی خریداری میشوند، یکی از بارزترین نمونههای سرمایهگذاری خصوصی هستند. این اتفاق غالباً زمانی که تجارت به بلوغ میرسد و رشد میکند، روی میدهد.
در این معاملات، شرکت در راستای تأمین سرمایه لازم جهت خرید بخش یا تمام یک شرکت، وامی را از سرمایهگذار خصوصی دریافت میکند. در این حالت، جریان نقدینگی یا دیگر داراییهای شرکت به عنوان وثیقه برای اخذ وام در نظر گرفته میشود.
آخرین نوع از سرمایهگذاری خصوصی، سرمایه گذاری بخش خصوصی در شرکتهای دولتی است. سرمایهگذاری خصوصی در شرکتهای دولتی؛ به سرمایهگذاری خصوصی یا مشارکتی سرمایهگذاران ذیصلاح در سهام یک شرکت دولتی گفته میشود. در این حالت سرمایه لازم جهت سرمایه گذاری از بهای فعلی بازار کمتر است.
سرمایهگذاری خصوصی بر خلاف سهام سهامداران، سهامی نیست که در اختیار تمام اشخاص قرار داشته باشد.
تنها سرمایه گذارانی که تأیید صلاحیت شدهاند، مجوز لازم جهت این سرمایهگذاری را در اختیار دارند.
سرمایه گذاری از خانه شروع میشود
سرمایه یا سهام خانه، که ارزش سرمایه مالک از ملک است، به نوعی مالکیت خانه تلقی میشود. میزان سهام یا سرمایه یک شخص از محل سکونت، نشان دهنده میزان مالکیت او در ملک مورد نظر است. سهام ملک یا خانه از میزان بهایی که برای رهن پرداخت شدهاست، مبلغ پیش پرداخت و افزایش ارزش ملک محاسبه میشود.
سهام منزل غالباً سرمایه قابل توجه و معتبری است که به واسطه آن وامهایی در اختیار مالک گذاشته میشود. برخی از این وام را رهن ثانویه مینامند.
به عنوان مثال: ملکی که در رهن است را تصور کنید. به عنوان مثال ارزش فعلی مبلغ در بازار فعلی ۱۷۵۰۰۰ دلار است و مبلغ رهن نیز ۱۰۰۰۰۰ دلار است. ارزش سرمایه مالک این خانه ۷۵۰۰۰ دلار است. این مبلغ از فرمول مجموع سرمایه ۱۷۵۰۰۰ دلار – بدهیها ۱۰۰۰۰۰ دلار به دست میآید.
ارزش برند یا سهام برند
زمانی که اقدام به محاسبه ارزش سهام یک تجارت میکنیم، به خصوص زمانی که تجارت موردنظر بزرگ باشد، باید این نکته را در نظر داشته باشیم که سهام موجود در این تجارت تنها به سرمایههای قابل لمس منتهی نمیشود. بلکه اعتبار برند نیز ارزش مازادی را به سهام تجارت میافزاید. هویت برند و اعتبار شرکت از جمله داراییهای غیر قابل لمس در شرکتهای بزرگ هستند.
در طول سالها تبلیغ و تقویت جامعه مشتریان، برند یک شرکت ارزش بسیار بالایی به دست میآورد. برخی این ارزش را سهام برند مینامند. سهام برند میزان ارزشمندی یک برند را در مقایسه با برندهای رقیب تعیین میکند.
به عنوان مثال، بسیاری از کسانی که شیفته نوشابه هستند، بی آنکه به نوشابهای که با نام برند فروشگاهی در قفسهها چیده شدهاست، توجه کنند، یک قوطی کوکاکولا را انتخاب میکنند. چرا که این افراد طعم آشنای کولا را میپسندد و بر دیگر طعمها ترجیح میدهند. اگر نوشابه دو لیتری فروشگاهی به قیمت ۱ دلار به فروش برسد و نوشابه کوکاکولا دو لیتری ۲ دلار به فروش برسد، ارزش سهام برند کوکا در این حالت ۱ دلار خواهد بود.
در کنار ارزش برند یا سهام برند، با مفهومی تحت عنوان سهام برند منفی نیز مواجه هستیم. در این حالت ترجیح میدهند جهت خرید برای یک برند متفرقه فروشگاهی مبلغ بیشتری نسبت به یک کالای معروف بپردازند. ارزش سهام منفی از جمله رویدادهای نادر در دنیای تجارت است، این حالت در صورتی رخ میدهد که برند مورد نظر در میان عموم مردم بدنام شود. در این حالت غالباً برند مورد نظر یک ناکامی بزرگ را پشت سر گذاشته است.
ارزش سهام در مقایسه با بازده سهام
بازده سهام میزان عملکرد مالی شرکت را از طریق تقسیم سود خالص بر میزان سهام سهامداران محاسبه میکند. چرا که سهام برابر است با سرمایه شرکت، منهای بدهیها. از اینرو بازده سهام در حقیقت همان بازده سرمایه کل است. بازده سهام به عنوان معیاری در سنجش کیفیت و کارایی مدیریت منابع و سرمایههای شرکت به کار برده میشود. از این رو، میزان سودآوری مد نظر است. سهام معانی متفاوتی را در خود گنجانده است، اما به طور کلی این واژه به میزان مالکیت از کل دارایی اشاره دارد. در شرکتها، صاحبان سهام، مالک سهمی از سهام شرکت هستند. بازده سهام، یک معیار مالی است که میزان سود ناشی از سهام سهامداران را مشخص میکند.
منابع:
https://www.investopedia.com/terms/e/equity.asp
نظر:
نظر بدهید